Rozdział 26. Gra cieni

_______________

PODRĘCZNIK DO ANATOMII HENRY'EGO GRAYA, pachnący nowością i tajemnicą, stał na jednej z niższych półek w bibliotece, dokładnie tam, gdzie sugerował porządek alfabetyczny, nie przesadnie schowany, bo nikt chyba nie spodziewał, że któraś z księżniczek może po niego sięgnąć; dużo staranniej broniono im dostępu do powieści.

A Elsa zawsze lubiła słuchać opowieści doktora Fossa o jego studiach w Lipsku i niedostępnym dla niej teatrze anatomicznym. Marzyła, że gdyby była mężczyzną i gdyby nie musiała dziedziczyć tronu, też zostałaby lekarzem. Wyobrażała sobie rozwój medycyny, który pozwoli wyciąć z niej klątwę jak guz.

Krwawiła co miesiąc, jej dłonie krwawiły dokładnie tak, jak rany wydobywcy lodu; między królewską krwią a krwią innych ludzi nie było żadnej różnicy – więc może klątwa tkwiła głębiej, gdzieś w głowie, nie w palcach.

Uczyła się łacińskich słów, wodziła wzrokiem wzdłuż bruzd z tuszu, nacinała stalówką pióra telencephalon* i szukała.

„Z głową zawsze można powalczyć”, stwierdził trzynaście lat wcześniej ten sam troll, którego palce przesuwały się teraz po jej umyśle jak narzędzia chirurgiczne. Elsa miała wrażenie, że wtedy rozmawiał z nią zupełnie inaczej, i że wtedy z jakiegoś powodu rozumiała o wiele więcej – cokolwiek – niż teraz, kiedy sama walczyła każdego dnia.

Przeszłość nie jest tym, czym się wydaje.

Mgła, która ich związała, spływa pasmami z kryształowych palców trolla, sięga samych korzeni gór – rozrywa tkanki, przedziera się głębiej, warstwa po warstwie obierając ją ze wspomnień, jak czekoladkę w szeleszczącym papierze, aż świat zaczyna formować się z nicości; ona też gdzieś tam jest, bez kształtu i koloru, w przeganianej wiatrem pustce.

Unosi się w pierwotnych wodach, z których wyrasta pień kosmicznego drzewa; dźwiga na swoich gałęziach cały świat. Ona też jest jego częścią, bo tu wszystko jest jednością.

Elsa. Moce, magie i klątwy. Megnið i fápmu – bo czymże jest nazwa? To, co zwiemy różą, pod inną nazwą równie by pachniało**.

Pod paznokciami trolla rozpętują się żywioły.

— Powietrze, ogień, woda, ziemia… — recytuje Elsa z sercem bijącym inaczej w rytm każdej sylaby: lekko, piekąco, szybko, twardo.

Nie widzę przyszłości.

Ona nie widzi już nic.

Jej głowa jest płaskim dyskiem, chaosem, początkiem i Słowem, wyspą na zamrożonej rzece, która pęka i rozstępuje się pod jej stopami, gdy tylko stawia pierwszy krok w stronę krawędzi. Chce odzyskać wzrok, więc próbuje dotrzeć do granicy migoczącej, szarej mgły.

(Może to nie byłoby wcale aż tak straszne – gdyby teraz upadła. Pewnie poczułaby ból, ale zaraz po nim błogosławioną, nieczułą ciemność – już na zawsze.)

AH! AH! AH! AH! — Gdy tylko staje na skraju, cała przestrzeń rozbrzmiewa tą pieśnią.

Ale ta rzeka… rzeka, która ją śpiewa, to nie Gjöll, wcale nie umrze, kiedy ją przekroczy; to…

 

— Gdy byłam mała, matka śpiewała mi piosenkę o niezwykłej rzece. Podobno znajdują się w niej wszystkie odpowiedzi dotyczące przeszłości. Zna całe nasze dzieje.

 

— …Ahtohallan.

Nad nią jak tęcza rozpościera się tama dziadka – jak wieża Babel, Sodoma i Gomora.

Til að allir rísi — troll dmucha; jego głos jest lawiną i grzmotem w jej uszach — verður einn að falla.

Wokół niej wznoszą się mury i padają ruiny Jerycha; Elsa dalej przedziera się przez Nivlheim, a śmierć okazuje się być dłuższa i bardziej bolesna niż sobie wyobrażała.

Musisz dotrzeć do prawdy.

Coś się zmienia.

Podążaj za Jej głosem.

Nagle kolory wracają, wszechświat eksploduje we wnętrzu jej powiek zorzą: turkusem, wrzosem, seledynem i pąsem. Elsa się nimi zachłystuje i czuje ból transformacji.

Szarpie się, marionetkowe sznurki mgły pękają, a ona spada.

— W porządku?

Kiedy otworzyła oczy – nie, wcale ich nie  o t w o r z y ł a ;  przez cały czas były otwarte, ale ona po prostu nic nie widziała – zobaczyła, jak pochyla się nad nią wydobywca lodu, majaczący cień w bladym świetle poranka. Siedziała skulona na rozoranej ziemi, z brudnymi półksiężycami gleby pod paznokciami.

Jej płuca walczyły o powietrze, gardło piekło, a policzki stały w płomieniach.

Spoliczkował ją?  J a k  o n  ś m i a ł  – Elsa otworzyła usta, żeby – żeby… – poczuła smak soli na języku i uświadomiła sobie, że na jej wargach wysychają łzy.

Zacisnęła usta.

Płakała cicho, bez chlipania i szlochania – godność,  g o d n o ś ć ,  jesteś królową, Elisabet – a wewnętrzny ból i tak się nie zmniejszał. Wygryzł sobie dziurę w piersi i tkwił tam, utrudniając swobodne oddychanie. Miała wrażenie, że jej serce też zaraz spłonie; tak szybko biło.

Kiedy łzy się skończyły, została ze swoim własnym Ginnungagapem w krwawiących dłoniach.

Nic nie było w porządku.

Być może nic już nigdy nie będzie w porządku.

— Oczywiście — odparła królowa. Mężczyzna odchrząknął, wyprostował się i wyciągnął rękę. — A co z Anną…? — wymamrotała Elsa, starając się to zignorować.

— Nic jej nie jest. — Odpowiedź zajęła mu zbyt długo. Widziała, jak porusza się jego jabłko Adama, kiedy przełknął ślinę. Nie powinna tego widzieć. Powinien mieć na sobie kurtkę – wcześniej miał. Gdzie ona była? Dlaczego się rozebrał? — Ale… ona – ona nic nie pamięta.

Niewywrócenie oczami okazało się bolesne.

— Och,  w i e m . — Elsa była zmęczona do szpiku kości, każde włókno jej istnienia drżało ze strachu i wyczerpania. Nie miała miejsca na jego protekcjonalność – na tę pasywną uporczywość. Zatopiła palce w skale i sama się podniosła. — I to przeze mnie nie pamięta. Nie ma potrzeby mi o tym przypominać.

— Nie, kurwa. — Wydobywca lodu ze zniecierpliwieniem potrząsnął głową. Kiedy zaczerpnął powietrza, Elsie nagle wydało się ono kleiste i ciężkie. — Nie pamięta tego… — Zatoczył dłonią okrąg, a ona zdała sobie sprawę z tego, że to dopiero ich szósta dłuższa rozmowa. —  Tego, co się tu… no,  t e g o .

Elsa miała wrażenie, że ten gest sprawił, że noc do reszty się rozwiała. Kiedy słońce wyszło zza gór i jego promienie zabarwiły mgłę krwawozłotymi strugami, wokół nich w mokrych płatach zaczął spadać śnieg.

— Nie rozumiem — powiedziała słabo, bo zrozumienie tego, co dokładnie sugerują jego słowa, zajęło jej dłuższą chwilę – ale przecież  z r o z u m i a ł a ,  i to aż za dobrze.

Zalecam całkiem usunąć z niej magię.

Śnieg zaczął się mienić, odmalowując dolinę w jaskrawej bieli.

Mężczyzna zacisnął szczękę; Elsa usłyszała, jak zgrzyta zębami, ale nie odważyła się ani puścić skały, o którą się oparła, ani tym bardziej na niego spojrzeć.

Dopiero teraz przyjrzała się wszystkim wyłomom, porostom i ostrym krawędziom przypominającym zakrzywione szpony. Zawijasy mchu pięły się po kamieniu symbolami geometrycznymi i runami.

Czy to mógł być troll?

T a k ,  to był troll, odpowiedział jej wydobywca lodu. Troll znów wymazał jej siostrze pamięć.

— Powiedziała, że… jeśli jeszcze raz będą musieli to zrobić… że to może złamać Annę. Kolejne… grzebanie w głowie, nawet wspomnienie tego. Może dlatego nie wszystko sobie przypomniała? — Elsa nie mogła skupić się na każdym z jego słów po kolei, bo było ich zbyt wiele, a wargi dziwnie mu drżały. — Powinna trzymać się z daleka od Doliny. Na wszelki wypadek…

Nawet wspomnienia magii. Na wszelki wypadek.

Może trolle nie potrafiły dawać równie łatwo, co odbierać, a skoro wspomnienia Anny – o ich mocy, ich transformacji – zostały już raz ukradzione… czy przywrócenie ich mogło być gorsze w skutkach od życia w niewiedzy?

Jej umysł może więcej nie znieść, powiedział. A wtedy wszystkie ich starania pójdą na marne. To przecież dla jej dobra.

Elsa już to słyszała.

Starszy trolli w przeszłości obiecał, że zostawią zabawę. Mówił, że magią, jak wszystkim innym, rządzą pewne zasady. Że nawet Ona ma swoje ograniczenia.

Tylko ojciec nie rozumiał.

„Nie,  w s z y s t k o ”,  upierał się. Może za bardzo przyzwyczaił się do wydawania rozkazów. Ale w tym lesie nie było miejsca dla władców; tu królowała natura. „Musicie zabrać wszystko. Zabierzcie każde wspomnienie, każdą myśl.”

— Nie — wykrztusiła Elsa.

Pomyślała, że mogłaby zapytać Bjorgmana o wiele czemu, ale podejrzewała, że jedyną odpowiedzią na każde z tych pytań byłoby imię jej siostry.

Nie, stwierdziła, że wcale nie chce wiedzieć, bo świat nie był sprawiedliwy, a jego uczucia – jakiekolwiek by nie były – nie mogły wystarczyć za wszystko. Nie dawały mu żadnego prawa.

— Nie do pana należy decydowanie o tym, co…

— Ale ciebie nie było! — przerwał jej. Wcale nie krzyczał; wciąż mówił ściszonym głosem, ale znów było w nim coś dzikiego. Elsa zobaczyła w jego oczach ten sam dziwny błysk, który pojawił się w wozie, kiedy zapytała go o matkę, i odczuła jego słowa jak pchnięcie nożem. — Wasza Wysokość — mruknął pospiesznie, co ani trochę nie złagodziło poprzedniego wrażenia.

Minęła chwila, przez którą nie spuszczał z niej wzroku.

— Co niby miałem, do cholery, powiedzieć?! — Błysk w jego oczach przysłoniło coś smutnego i ciemnego.

Elsa wiedziała, skąd się to wzięło: z przypływu strachu.

Strach będzie twoim wrogiem.

— Zrobiła się zimna jak lód… — Wydobywca lodu mówił coś jeszcze, jakoś rozpaczliwie – o niebieskich palcach i sinych ustach – ale Elsa nie mogła go słuchać, jeśli nie chciała usłyszeć w nim kogoś innego: skórę pokrył szron, włosy miała jak śnieg…

Trolle już wcześniej próbowały usunąć chłód z jej krwi i mróz z kości, ale im się to nie udało, tak opowiadała jej Anna – czy dlatego z Elsą nawet nie chciały próbować?

Wszędzie widziała już tylko czerwone plamy, żywe i krwiste. Na lodzie pod ich stopami. Na jasnych włosach wydobywcy lodu. Na jego pomiętej koszuli i spodniach z mokrymi plamami na kolanach.

— Zamknij się! — wrzasnęła. Słowa same jej się wyrwały, zanim zdążyła się nad nimi zastanowić – wiedziała tylko, że musi przestać słuchać,  n a t y c h m i a s t  – i aż zakryła sobie usta.

Miała już dość wszystkich zalotników Anny, aluzji wuja Sigurda kąsających nawet na papierze i bezczelnego księcia Magnusa z poszarpaną blizną nad górną wargą, która brutalnie wyostrzała jego poza tym eleganckie rysy.

Miała dość mężczyzn, którzy zakładali, że będzie słuchała ich odruchowo – z tego samego powodu, dla którego starała się być dobra, jak obiecała ojcu, i dla którego pozwalała prowadzić się Peterssenowi za rękę, jako regentowi i jeszcze później – bo w jej ciasnym świecie nie ma miejsca dla nieposłuszeństwa względem nich.

— Ja… — zaczęła znowu, ale tym razem żadne słowa już nie nadeszły. Niewidzialna obręcz korony zacisnęła się wokół jej skroni. Miała wrażenie, że zaraz pęknie jej czaszka.

Wydobywca lodu nie wydawał się jednak szczególnie oburzony jej reakcją, raczej zaskoczony – ale tylko  odrobinę. Umilkł.

Cóż,  o c z y w i ś c i e ,  że tak zrobił, skoro mu kazała, była przecież  k r ó l o w ą ,  a to, gdzie się znajdowali, nie mogło tego zmienić. (Prawda. Prawda…?)

Uniósł jednocześnie brwi i ręce, a Elsa znów zobaczyła migotanie. Myślała wcześniej, że było to ostrze noża, ale teraz…

We wnętrzu jego prawej dłoni widniał blady ślad – blizna – niemal zupełnie przezroczysty, jakby pod jego skórą znajdował się kawałek lodu.

A to nie było możliwe.

Elsa odruchowo przytuliła własne dłonie do piersi. Nie dotykała go bez rękawiczek, prawie w ogóle go nie dotykała, nie mogła dotykać  n i k o g o ;  ten sam troll, który miał czelność kazać jej się teraz nie lękać, przepowiadał przecież, że jej największym wrogiem będzie strach, a ona się bała – bała się, że wydobywca lodu zobaczy jej strach, wojnę uczuć wypisaną w jej rysach, i że usłyszy, jak szybko łomocze jej serce…

Minęła wieczność, zanim znów się odezwał:

— Eiðbundinn — jakby to wszystko wyjaśniało.

Elsa próbowała wrócić do lekcji, na których uczono ją o runach, Dziewięciu Światach i jabłkach wiecznej młodości Idunn. Jej umysł uparcie podsuwał myśli o Ragnaroku, który będzie końcem wszystkiego, i wirował wokół słowa Nivlheim: kraina mgieł.

Czy to właśnie na tym polegało bycie Anną? Pomroka dzieciństwa, dziury w miejscu wspomnień, poruszanie się po omacku? Czy bolało?

Czy mogli…  J a k  mogli decydować za nią?

— Przysięga krwi. — Eiðbundinn – był  z w i ą z a n y  p r z y s i ę g ą .  Przypomniała sobie, że Loki zawarł przymierze krwi z Odynem. Fóstbræðralag***. Czy to stąd wiedział…?

— To miał pan na myśli, mówiąc, że to pan zapłaci?

Ale przecież nie było żadnych bogów! Ani teraz, ani nigdy. Był tylko jeden…

— Ciężko powiedzieć.

Trudno — Elsa z trudem powstrzymała się, żeby go nie poprawić.  T r u d n o  powiedzieć.

— To nie tak, że miałem w tej sprawie coś do powiedzenia. Byłem dzieciakiem, kiedy pierwszy raz je spotkałem, wtedy niczego więcej nie chciały. Potem… potem właściwie też nie. — W tych słowach krył się jakiś ciężar, coś, czego jej nie wyjawił. — Ale każda magia ma swoją cenę, tak mi m… tak słyszałem.

Kiedy znów umilkł, Elsa rzuciła niepewne spojrzenie w jego kierunku i zauważyła, że przygląda jej się z nieodgadnionym wyrazem twarzy.

Poczuła w tym wyzwanie. Jakby szukał między nimi jakiejś równowagi, bo uznał, że powiedział za dużo i teraz jej kolej.

Nie może jej do niczego zmusić, stwierdziła Elsa – ale słowa wypłynęły same:

— I był pan gotów ją zapłacić? Bez względu na to, czego mogą zażądać? — Tak jak się spodziewała, nie odpowiedział jej. — Tylko że to… to nie była  p a ń s k a  cena. Zapłaciliśmy im… ojciec… pan i ja – my… zapłaciliśmy trollowi… pamięcią Anny? — Z jakiegoś powodu zabrzmiało to jak pytanie. Przełknęła usta pełne niczego.

Miała wrażenie, że coś zniknęło, jakaś okoliczność łagodząca – jakby ktoś odsunął firankę, za którą kryło się całe zepsucie świata. Jakby dopiero teraz zobaczyła go takim, jakim jest naprawdę, i jakim był od zawsze.

Jakaś część niej chciała łudzić się, że to nieprawda, że po prostu ogląda wszystko w krzywym zwierciadle – ale przecież troll zniknął, zabierając ze sobą wszystkie odłamki, a ona znów poskładała się w rozchwianą, spękaną całość.

Stali pośrodku doliny – już nie polany – ze wzgórzem starego trolla wznoszącym się za jej plecami i okoloną skałami pozostałych. I była już tylko jedna Elsa.

— Ale po co…?

— Po gówno — burknął mężczyzna. — Skąd niby… — Wzruszył ramionami. To dla niego trudne, uświadomiła sobie. Przyznanie się do własnej słabości. — Nie mam pojęcia.

Słońce spływało między powykręcane gałęzie nad nimi jak miód, tworząc złudzenie ciepła, którego ona nigdy nie poczuje.

Zadrżała, kiedy pot spłynął wzdłuż jej kręgosłupa.

— Ale Bulda – wiem, że ona akurat nie zrobiła tego dla... z jakichkolwiek pobudek działają trolle. Ona tylko…

— Oczywiście. — Elsa nawet nie starała się, żeby jej głos zabrzmiał tak, jakby mu wierzyła. Nie znała go na tyle dobrze, żeby wiedzieć, czy jest szczery, ale z drugiej strony, w tym miejscu, gdzie ożywały kamienie, wszystko wydawało się możliwe.

Jego krew. Wspomnienia Anny.

Jaką cenę za pomoc trolli sama będzie musiała zapłacić?

Czy już się na nią zgodziła?

Spojrzała na swoje dłonie, zniszczone i poranione, szorstkie i popękane od mrozu zupełnie tak, jak dłonie wydobywcy lodu. Ale przecież te dłonie były w stanie znieść straszne rzeczy.  O n a  była w stanie. Ona znosiła.

— Anna!

Anna siedziała w obłokach pary gejzeru, przyciskając plecy do boku Svena, a do nosa – chusteczkę, którą musiał jej dać wydobywca lodu – Elsa dobrze pamiętała inicjały K. L. B., które siostra na niej haftowała i po każdym ściegu dopytywała, czy na pewno nie wygląda krzywo – tak brudną, że ona nie wytarłaby nią nawet rąk.

— To przez ciśnienie — zapewnił mężczyzna.

Jego prawa dłoń, którą ścisnęła Anna, zrobiła się tak blada, jakby zupełnie nie było w niej krwi. Blizna lśniła srebrzyście jak księżyc, którego cień jeszcze nie zdążył zniknąć z nieba.

Czerwień na tle bieli wyglądała jeszcze upiorniej.

— Do, nidz bi nie jezd — zapewniła Anna i w wyjątkowo… obrazowy sposób wydmuchała nos. Zrobiła to tak gwałtownie, że z jej ramion zsunął się szal. Elsa wyciągnęła rękę, żeby go złapać; był jak powietrze i woda między palcami. — Bulda pomogła. Pan Kristoffer Odyn-Mnie-Tu-Zesłał-Żebym-Pilnował-Anny-I-Na-Nic-Jej-Nie-Pozwalał Bjorgman się oczywiście wściekł, ale jego to już w ogóle wyleczyła – zresztą, spójrz na jego twarz!

_______________

* Telencephalon (łac.) – kresomózgowie.

** William Shakespeare – Romeo i Julia (przeł. Józef Paszkowski).

*** Fóstbræðralag (isl.) – braterstwo krwi.

OMG, ten blog ma już rok!